HOME
PORTFOLIA / TECZKI
BIAŁO-CZERWONA / WHITE-RED
PROTEST TWÓRCÓW
BANK KALENDARZY
BANK WYSTAW
TWÓRCY I PRAWO
O NAS
KONTAKT
aktualizacja: 18.07.2021
  bialo-czerwona
DZIAŁY 
PRASA DONOSI 
STATUS TWÓRCY 
PRAWO AUTORSKIE 
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE 
TWÓRCZE PODATKI 
 
O EMERYTURACH Z GAZETĄ PRAWNĄ O EMERYTURACH menu
Jak sprawdzić decyzję emerytalną

Przyznanie emerytury to niewątpliwie ważne wydarzenie w życiu osoby ubezpieczonej, która od lat pracowała i opłacała składki na ubezpieczenia społeczne. Satysfakcja z długo oczekiwanego przejścia na emeryturę nie może jednak uśpić naszej czujności. Czasami bowiem, przed odłożeniem otrzymanej decyzji emerytalnej, warto się jej dokładniej przyjrzeć. Gdyby bowiem okazało się, że zawiera błędy, istnieje możliwość złożenia odwołania. Po jego rozpatrzeniu przez ZUS lub sąd może się okazać, że nasze świadczenie powinno być wyższe albo też przysługuje od innej daty niż wskazana w decyzji organu rentowego.

Decyzje wydaje ZUS

Złożenie do ZUS-u wniosku o emeryturę wraz z niezbędną dokumentacją kończy ten etap ubiegania się o świadczenie, w którym główną rolę odgrywa sam wnioskodawca. Pozostaje już mu wtedy tylko cierpliwie czekać na wydanie przez organ rentowy decyzji emerytalnej.

Decyzję w sprawie ustalenia prawa do świadczenia oraz jego wysokości organ ZUS jest zobowiązany wydać w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Jeśli jednak złożona przez osobę zainteresowaną dokumentacja nie jest wystarczająca do ustalenia prawa do świadczenia oraz jego wysokości, organ ZUS może wyznaczyć dodatkowy termin na jej uzupełnienie. W takiej sytuacji musi wydać decyzję emerytalną w ciągu 30 dni od przedłożenia nowych dowodów lub od końcowej daty tego dodatkowego terminu.

Co zawiera decyzja emerytalna?

Decyzja emerytalna składa się ze wstępu oraz sześciu części podzielonych dodatkowo na punkty.

We wstępie decyzji (nagłówku) następuje wskazanie właściwej jednostki ZUS wydającej decyzję, a także imienia, nazwiska oraz adresu wnioskodawcy, daty wydania decyzji, znaku świadczenia oraz podstawy prawnej jego przyznania.

WARTO WIEDZIEĆ
W przypadku złożenia wniosku o emeryturę wraz z dowodami potwierdzającymi jedynie przebieg ubezpieczenia (a więc bez dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych w tym czasie zarobków), ZUS wydaje decyzję przyznającą świadczenie, ale w kwocie zaliczkowej, zbliżonej do przewidywanej wysokości emerytury.

W części pierwszej decyzji emerytalnej organ ZUS wskazuje m.in. miesiąc, od którego przyznaje emeryturę, oraz informuje o ustaleniu terminu płatności świadczenia.

GP RADZI
Na odwrocie decyzji emerytalnej znajduje się rozbudowane pouczenie oraz informacja. Warto się z nimi zapoznać, by dowiedzieć się m.in. o warunkach złożenia odwołania od decyzji, sposobie dalszej wypłaty świadczenia, przyczynach zawieszenia lub wstrzymania wypłaty emerytury czy też o okolicznościach powodujących ustanie prawa do świadczenia. Uważne przeczytanie tych informacji pozwoli w przyszłości uniknąć nieporozumień i niepotrzebnych rozczarowań.

W drugiej części decyzji następuje wskazanie sposobu obliczenia podstawy wymiaru emerytury, wysokości wskaźnika podstawy wymiaru, zastosowanej do obliczenia podstawy wymiaru kwoty bazowej, wysokości obliczonej podstawy wymiaru świadczenia oraz liczby lat składkowych i nieskładkowych, jakie zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości emerytury.

W części trzeciej organ ZUS prezentuje m.in. ostateczne obliczenie wysokości świadczenia.

Część czwarta – to wskazanie dodatków i zasiłków przysługujących do emerytury, a część piąta – to informacja o zwiększeniu lub zmniejszeniu świadczenia.

Wreszcie w ostatniej, szóstej części organ ZUS informuje o ostatecznej kwocie świadczenia do wypłaty (po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy).

Jak sprawdzić, od kiedy przysługuje emerytura?


Jednym z najważniejszych elementów decyzji emerytalnej, który warto sprawdzić, jest podanie przez ZUS daty przyznania świadczenia.

To, od kiedy ZUS przyznaje emeryturę, uzależnione jest od dwóch czynników: od daty spełnienia wszystkich wymaganych warunków oraz od daty zgłoszenia wniosku o świadczenie. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy emerytalnej, prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Wypłata świadczenia nie może jednak nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek o emeryturę. Oznacza to, że nie mogą kwestionować daty przyznania emerytury te osoby, które zbytnio zwlekały ze złożeniem wniosku, podczas gdy spełniły już jakiś czas temu ostatni z wymaganych warunków. W takiej sytuacji bowiem ZUS słusznie przyzna im emeryturę dopiero od miesiąca, w którym zgłosili odpowiedni wniosek. To samo dotyczy tych, którzy nadto pospieszyli się z przedwczesnym jego zgłoszeniem, w sytuacji gdy jeszcze nie spełniali wszystkich warunków do otrzymania świadczenia. ZUS przyzna im emeryturę dopiero od daty spełnienia ostatniego z warunków i będzie to decyzja jak najbardziej prawidłowa.

 PRZYKŁAD Stanisław K. w maju 2004 r. ukończył 65 lat. Miał już wtedy wymagany do przyznania emerytury okres ubezpieczenia. Zwlekał jednak ze złożeniem wniosku, gdyż myślał, że ZUS i tak wypłaci mu wyrównanie za zaległy okres. Wniosek o świadczenie złożył więc dopiero w lipcu 2004 r. ZUS wydał decyzję, w której słusznie przyznał emeryturę dopiero od miesiąca zgłoszenia wniosku. Takiej decyzji nie może więc zainteresowany zakwestionować.

GP RADZI
Przy sprawdzaniu decyzji emerytalnej należy porównać datę zgłoszenia wniosku wskazaną przez ZUS w decyzji z datą, w której faktycznie złożyliśmy wniosek do właściwej jednostki ZUS. Warto przy tym pamiętać, że data zgłoszenia wniosku została zdefiniowana w przepisach emerytalnych. Za taką datę uważa się m.in. datę zgłoszenia wniosku na piśmie lub ustnie do protokołu w organie rentowym, datę jego sporządzenia przez pracodawcę (innego płatnika składek) czy też datę nadania wniosku w urzędzie pocztowym.

W pierwszej części decyzji organ ZUS podaje też wyznaczony termin płatności świadczenia. Może to być np. 5, 10, 15 czy 25 dzień miesiąca. Nie ma jednolitych reguł ustalania tego terminu. Poszczególne jednostki ZUS przyjmują w tym zakresie albo kryterium rodzaju świadczenia (np. inny termin płatności emerytury dla nauczyciela, inny emerytury dla górnika, inny termin płatności renty itd.) bądź też kryterium daty urodzenia wnioskodawcy (np. osoba urodzona pod koniec miesiąca otrzymuje częstokroć świadczenie 25 dnia danego miesiąca).

WARTO WIEDZIEĆ
Termin płatności emerytury może być w szczególnych okolicznościach zmieniony. Nie jest to łatwe, ale w nadzwyczajnych sytuacjach ZUS może się przychylić do odpowiednio umotywowanego wniosku.

Podstawę wymiaru też warto sprawdzić

W drugiej części decyzji emerytalnej organ ZUS informuje przede wszystkim o tym, z jakich lat przyjął zarobki do ustalenia tzw. podstawy wymiaru emerytury. Przypomnijmy, że podstawa wymiaru świadczenia w dużym stopniu odzwierciedla wysokość wynagrodzeń osiągniętych na przestrzeni kariery zawodowej oraz ma niemały wpływ na wielkość emerytury.

Wnioskodawca powinien we wniosku (przeznaczona jest do tego oddzielna rubryka) dokonać wyboru lat, z których chce podać zarobki do jej ustalenia. Ustawa emerytalna przewiduje w tym zakresie dwie możliwości: wskazanie wynagrodzeń z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przed rokiem zgłoszenia wniosku albo też z 20 dowolnie wybranych lat z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Dopuszcza się też jednak, aby wnioskodawca pozostawił wybór najkorzystniejszych lat kalendarzowych do podstawy wymiaru emerytury organowi ZUS, wyrażając taką wolę w składanym wniosku o świadczenie.

GP RADZI
Po otrzymaniu decyzji emerytalnej należy sprawdzić, czy wariant zastosowany ostatecznie przez organ rentowy jest zgodny z naszym żądaniem. Można też, poprzez samodzielne porównanie wysokości zarobków wskazanych w zaświadczeniu ZUS Rp-7 oraz przeciętnych wynagrodzeń w latach wskazanych do podstawy wymiaru emerytury, przekonać się, czy zastosowany przez ZUS wariant jest dla nas rzeczywiście najkorzystniejszy. Kwoty przeciętnych rocznych wynagrodzeń w poszczególnych latach wielokrotnie prezentowaliśmy na naszych łamach. Można je także znaleźć na stronie internetowej ZUS – http://www.zus.pl/.

Czy wskaźnik został właściwie wyliczony?

W drugiej części decyzji emerytalnej ZUS informuje też o wysokości tzw. wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury (WWPW). Wskaźnik ten oblicza się według specjalnej procedury przewidzianej w ustawie emerytalnej.

Aby sprawdzić, czy wyliczony przez ZUS wskaźnik jest prawidłowy, należy wykonać po kolei następujące czynności:

1. Obliczyć sumę osiągniętego przychodu oddzielnie dla każdego roku z wybranych lat kalendarzowych.
2. Obliczyć stosunek każdej z tych sum do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnej części procentu.
3. Wyliczyć średnią arytmetyczną tych procentów (a więc dodać je do siebie i następnie podzielić przez liczbę lat).

Wyliczona średnia to wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury.

Mając wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, można następnie sprawdzić, czy prawidłowo została obliczona ostateczna wysokość podstawy wymiaru świadczenia. Jej ustalenie następuje poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową. Ta ostatnia ustalana jest przy okazji waloryzacji emerytur i rent. Obecnie wynosi 1829,24 zł.

Sprawdź, czy nie pominięto jakiegoś okresu

Po wyliczeniach dotyczących podstawy wymiaru świadczenia, ZUS informuje w decyzji o liczbie uwzględnionych przy ustalaniu wysokości emerytury okresów składkowych oraz nieskładkowych.

GP RADZI
Sprawdzając decyzję emerytalną należy pamiętać, że – co do zasady – przy obliczaniu emerytury bierze się pod uwagę kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o świadczenie. Jeśli jednak w tym czasie osoba zainteresowana nie spełniała jeszcze wszystkich warunków wymaganych do przyznania emerytury, do jej obliczenia stosuje się kwotę bazową obowiązującą w dniu, w którym spełniła ostatni z tych warunków. Wysokość kwoty bazowej ma istotny wpływ nie tylko na ustalenie podstawy wymiaru emerytury, lecz też i na jej ostateczną wysokość. Dlatego należy dokładnie sprawdzić, czy ZUS nie zastosował zbyt niskiej kwoty bazowej przy dokonywaniu wyliczeń.

Przypomnijmy, że te pierwsze to głównie okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Natomiast okresy nieskładkowe to takie okresy, w których składka nie była odprowadzana. Wykaz okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca zamieszcza, wypełniając druk ZUS Rp-6, który musi dołączyć do wniosku o emeryturę.

Warto pamiętać, że przy ustalaniu wysokości świadczenia okresy składkowe są uwzględniane przez ZUS zawsze w pełnym wymiarze, a każdy miesiąc mnoży się przez 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury. Natomiast okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze, ograniczonym do 1/3 udowodnionych okresów składkowych, a każdy miesiąc tych okresów podlega mnożeniu przez 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury.

WARTO WIEDZIEĆ
Przepisy emerytalne nakładają na organ rentowy obowiązek ograniczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury do 250 proc. Nie możemy więc podnosić, że decyzja emerytalna jest błędna, jeśli wskaźnik faktyczny jest wyższy, a ZUS zastosował wspomniane ograniczenie.

Należy też zwrócić uwagę, że przy obliczaniu emerytury okresy składkowe i nieskładkowe zamienia się na miesiące (chyba że mamy do czynienia z pełnymi latami) oraz ustala się je z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

 PRZYKŁAD Marian L. udowodnił 25 lat, 6 miesięcy oraz 4 dni okresów składkowych. Przy ustalaniu wysokości emerytury organ ZUS uwzględni mu 25 lat i 6 miesięcy tych okresów, a następnie zamieni je na miesiące (25 x 12 + 6 = 306).

Czy emerytura została obliczona prawidłowo?

Ostateczne wyliczenie wysokości emerytury ZUS zamieszcza w trzeciej części decyzji emerytalnej.

GP RADZI
Liczba uwzględnionych lat składkowych i nieskładkowych ma bardzo istotny wpływ na wysokość emerytury. Każdy miesiąc (a tym bardziej rok) mniej oznacza również mniejszą emeryturę. Warto więc sprawdzić, czy liczba lat podanych przez ZUS w decyzji zgadza się z faktycznym przebiegiem naszego ubezpieczenia.

Wyliczenie to odbywa się poprzez zsumowanie trzech składników:

• 24 proc. kwoty bazowej,
• części należnej za okresy składkowe obliczonej według wzoru: (1,3 proc. x liczba miesięcy składkowych): 12 x podstawa wymiaru emerytury,
• części należnej za okresy nieskładkowe obliczonej według wzoru: (0,7 proc. x liczba miesięcy nieskładkowych) : 12 x podstawa wymiaru emerytury.

Jak odwołać się od decyzji?

Osoba zainteresowana, która nie zgadza się z wydaną przez ZUS decyzją, ma prawo wnieść odwołanie do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Może to uczynić w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie musi złożyć za pośrednictwem organu ZUS, który wydał decyzję.

Jeżeli organ rentowy uzna odwołanie za słuszne, wówczas zmienia lub uchyla decyzję w terminie 30 dni od jego wniesienia, nie nadając mu dalszego biegu. W innym przypadku przekazuje niezwłocznie (nie później niż w terminie 30 dni od wniesienia odwołania) sprawę do sądu. Odwołanie przysługuje też w razie niewydania decyzji przez organ ZUS w ciągu dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie.

GP RADZI
Znając właściwą kwotę bazową, mając obliczoną podstawę wymiaru emerytury, a także znając liczbę miesięcy składkowych i nieskładkowych, z łatwością możemy sprawdzić, czy ZUS w sposób właściwy obliczył nam emeryturę. Wystarczy wstawić wymienione dane do przedstawionego wyżej wzoru oraz zsumować ze sobą trzy składniki wysokości emerytury.
 Łukasz Kalicki

PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 17 grudnia o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz. 49 z późn. zm.).

DO GÓRY
HOME   PORTFOLIA   BIAŁO-CZERWONA/ White-Red   PROTEST TWÓRCÓW   TWÓRCY I PRAWO   KONTAKT  
copyright 2003-2021 - ® Janusz Kobyliński